دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

 

شیوه نامه اجرایی برنامه درسی رشته کارشناسی ارشد ناپیوسته روان پرستاری مصوب 1391

مقدمه:

جهت نیل به اهداف آموزشی و پژوهشی، مهم ترین رویکرد رعایت و اجرای صحیح برنامه آموزشی می باشد .  آخرین برنامه آموزشی رشته کارشناسی ارشد ناپیوسته روان پرستاری در سال 1391 به تصویب رسیده و برای اجرا به دانشگاه های علوم پزشکی ارسال گردیده است. لذا به منظور اجرای صحیح برنامه فوق این شیوه نامه تدوین گردیده است.

تعریف رشته:

شاخه ای از رشته پرستاری است که با تلفیق آموخته های آموزشی و بافته های پژوهشی و بکارگیری اصول ارتباطات انسانی و نظریه های روان پرستاری و با کسب تبحر و مهارت کافی در زمینه مراقبت های جامع پرستاری خدمات خود را در سطوح مختلف پیشگیری به گروه هدف خود که عموما افرادی هستند که به اختلالات روانپزشکی، ناتوانی های یادگیری و هوشی دچار می باشند ارائه می نمایند

جایگاه یا جایگاه های شغلی دانش آموختگان

1-     بیمارستانها، مراکز بهداشتی درمانی و مراکز توان بخشی در حیطه های روان پرستاری دولتی - خصوصی)

 ۲- درمانگاه های روان پزشکی

 ۳- مراکز نگهداری و آسایشگاه های بیماران روانی

 ۴- اورژانس های روان پزشکی و مراکز مشاوره خدمات پرستاری

5- مراکز ارایه خدمات مراقبتی

6- مدارس

۷- مراکز تحقیقات، شرکتهای دانش بنیان و مراکز رشد

 ۸- سایر عرصه های نیازمند به مراقبت از بیماران روانی (منازل، انجمن آلزایمر و...)

 ۹- مراکز بازپروری و درمان اعتیاد

 ۱۰- کلیه سازمان ها و ارگان های نیازمند به خدمات روان پرستاری

فلسفه (ارزش ها و باورها):

انسان به عنوان جانشین خدا دارای کرامت، قداست، حرمت و منزلت والایی بوده و از حقوق همه جانبه به منظور ارتقاء سلامت بر خوردار می باشد .

رعایت عدالت اجتماعی و رعایت حقوق یکسان با سایر بیماران در ارابه مراقبت های بهداشتی به مددجویان روانی امری ضروری است.

حق مشارکت خانواده و مددجو در تصمیم گیریهای مربوط به سلامت مددجو از حقوق اصلی آنهاست .

 برنامه های آموزش پرستاری در این مقطع در جهت تربیت افراد به منظور رسیدن به خلاقیت، ابتکار، شایستگی خود باوری، خود کفایتی و دانش پذیری می باشد.

دانش آموختگان این مقطع از توانمندیهای بالقوه خود در جهت قضاوت، رشد و شکوفایی حرفه پرستاری و اخلاق انسانی بهره برده و افرادی مسئول، کار آمد و اثر بخش در جایگاه خود می باشند.

دورنما (چشم انداز): در ۱۰ سال آینده، این دوره در دانشگاه، از لحاظ استانداردهای ملی و منطقه ای در شاخص های توسعه سلامت روانی در سطح فرد، خانواده و جامعه شاخص های آموزشی و پژوهشی، در منطقه در ردیف برتر دانشگاه های هم تیپ خواهد بود.

رسالت (ماموریت): رسالت این دوره، تربیت پرستاران آگاه، متبحر و متعهد است که با بکارگیری دانش و مهارت کافی به مراقبت بیماران روانپزشکی و حفظ و ارتقاء سلامت خانواده و جامعه در سطوح مختلف پیشگیری می پردازند

پیامدهای مورد انتظار از دانش آموختگان

دانش آموختگان این دوره باید قادر باشند :

v     مراقبت های روان پرستاری را مبتنی بر فرآیند پرستاری بررسی و ارزیابی، تشخیص، برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی در عرصه های روان پرستاری ارائه دهند و وضعیت سلامت مددجو را در موقعیت های مختلف پایش و پی گیری نمایند.

v     اقدامات لازم در راستای آموزش، حمایت و مشاوره به مددجو و خانواده را ارائه نمایند .

v     برای شناسائی و حل مسائل سلامت مددجویان توان تصمیم گیری مناسب را داشته باشند.

v     توانایی کار تیمی را در شرایط گوناگون در نظام سلامت را داشته باشند.

v     از توانمندی های لازم در امور پژوهش های کاربردی برخوردار باشند .

v     از فناوری ها و دانش روز مبتنی بر شواهد در جهت ارتقاء کیفیت مراقبت از بیماران روانی بهره برداری نمایند.

v     یاد گیرنده مادام العمر باشند.

نقش های دانش آموختگان در جامعه

v     مراقبتی

v     آموزشی

v     پژوهشی

v     تشخیصی پایش پیشگیری

v     مدیریتی

وظایف حرفه ای دانش آموختگان به ترتیب هر نقش به شرح زیر است:

 در نقش مراقبتی (در تیم درمانی) :

v     ارزیابی مشکلات جسمی و روانی مددجویان

v     انجام مداخلات و مراقبت های پرستاری برای مددجویان مبتلا به اختلالات روانی در شرایط مختلف انجام مراقبت های پرستاری مرتبط با مداخلات درمانی، مبتنی بر شواهد و در تیم درمان

v     اجرای به موقع دستورات دارویی برای مددجویان روانی - ارائه گزارشات مبتنی بر شواهد در مورد عوارض دارویی

v     پیگیری بیماران و ارایه مراقبت های لازم در منزل

v     توانمندسازی بیماران در زمینه های مراقبت از خود و فعالیت های روزمره زندگی

v     حل مشکل

v     مهارتهای ارتباطی، اجتماعی و غیره

در نقش آموزشی

v     آموزش بهداشت روانی به گروه های مختلف سنی و جنسی، در سطوح مختلف پیشگیری

v     برگزاری دوره های آموزشی مرتبط برای مخاطبین شاغل در مراکز روانپزشکی

v     مشارکت و همکاری در آموزش دانشجویان دوره های کارشناسی در عرصه های ارائه خدمات سلامت

در نقش پژوهشی

v     نیاز سنجی و شناسایی مشکلات در حیطه روان پرستاری

v     طراحی، انجام، ارزشیابی و انتشار طرحهای تحقیقاتی مرتبط

v     مشارکت در طراحی، انجام طرح های تحقیقاتی مرتبط در نظام سلامت

در نقش مشاوره ای

 انجام مشاوره های روان پرستاری برای مددجویان

در نقش تشخیصی (پایش)

ارزیابی مددجویان روانی به منظور تشخیص نیاز مددجویان به خدمات پرستاری در بخشهای روانپزشکی

در نقش پیشگیری

 همکاری، هماهنگی و اجرای برنامه های غربالگری مرتبط با رشته در جامعه

در نقش مدیریتی

v     مدیریت بخش اعصاب و روان در نقش سوپروایزر، سرپرستار و با مدیریت پرستاری

v     مشارکت در سیاستگذاری، تصمیم گیری، برنامه ریزی و اجرای برنامه های مرتبط با مدیران

v     اجرای اصول حاکمیت بالینی در بیمارستان

توانمندی و مهارتهای اصلی مورد انتظار

(Expected Competencies)

الف – توانمندیهای عمومی مورد انتظار برای دانش آموختگان این مقطع عبارتند از :

v     مهارتهای ارتباطی : مهارت ارزیابی مددجوی روانی و خانواده

v     تفسیر آزمایشات مانند: الکترولیتها، هورمونها و لیتیوم

v     تشخیص مشکلات مددجویان - برنامه ریزی برای مقابله با مشکلات سلامت مددجویان

v     انجام مراقبتهای پرستاری لازم برای بیماران روانی و ذهنی

v     ایفاء نقش تخصصی در تیم روان درمانی بعنوان متخصص مراقبتهای روان پرستاری

v     مهارت مشاوره در زمینه روان پرستاری - مهارت آموزش در زمینه روان پرستاری به مددجویان، خانواده ها و دانشجویان

v     مهارت مدیریت واحدهای مرتبط با رشته و اداره گروه

v     پژوهش و نگارش مقالات علمی : مهارت کار تیمی و انجام هماهنگی های بین رشته ای

مهارتهای فرآیندی و رویه ای دانش آموختگان این رشته، بایستی علاوه بر تسلط بر انجام کلیه رویه های تشخیص درمانی ( procedures) که در دوره کارشناسی پرستاری آموخته اند، برای انجام رویه های زیر نیز آمادگی کامل داشته باشند :

v     مراقبت از مددجویان قبل و بعد از الکتروشوک

v     مراقبت از مددجویان مبتلا به اختلالات روانی

v     آرام کردن بیمار پرخاشگر و نا آرام و دارای افکار خودکشی

v     مراقبتهای مدیریت خشم

v     Advanced and Basic Life support

v     به کارگیری نکات، مقررات و ادوات مرتبط با patient safety :

v     مدیریت کنترل مددجو patient control care management

v     مدیریت مهار کردن مددجو Restraint managemnent

v     کمک به مددجو در جهت رفع اختلالات تغذیه ای Nutrional nursing care

v     مانیتور نمودن مددجو از لحاظ عوارض داروها و مسمومیت دارویی patient monitoring

v     رویکردهای افزایش عزت نفس و کاهش ناامیدی مددجو self steem cure

v     مدیریت بخش اعصاب و روان بعنوان سرپرستار، سوپروایزر و با مدیر پرستاری

Educational Strategies:

راهبردهای آموزشی

v     این برنامه بر راهبردهای زیر استوار است

v     یادگیری مبتنی بر وظایف (Task based )

v     تلفیقی از دانشجو و استاد محوری

v     یادگیری مبتنی بر مشکل (Problem based)

v     یادگیری جامعه نگر  (community oriented)

v     یادگیری مبتنی بر موضوع (Subject directed)

v     یادگیری مبتنی بر شواهد (evidence based)

v     یادگیری جامع نگر (Holistic Learning)

v     دیسیپلینری همراه با ادغام موضوعی در صورت نیاز

v     آموزش مبتنی بر صلاحیت های تخصصی حرفه ای

v     یادگیری سیستماتیک

روش ها و فنون آموزشی

در این دوره، عمدتا از روش ها و فنون آموزشی زیر بهره گرفته خواهد شد :

انواع کنفرانسهای داخل بخشی، بین بخشی بیمارستانی، بین رشته های و بین دانشگاهی و سمینار

بحث در گروه های کوچک

کارگاههای آموزشی

 ژورنال کلاب و کتاب خوانی

case presentation

گزارش صبحگاهی

راندهای کاری و آموزشی

آموزش سرپایی

 آموزش در اتاق الکترو شوک

استفاده از تکنیکهای آموزش از راه دور بر حسب امکانات و شبیه سازی

 مشارکت در آموزش رده های پایین تر

 Self education, self study

روش و فنون آموزشی دیگر بر حسب نیاز و اهداف آموزشی

انتظارات اخلاقی

از فراگیران انتظار می رود که فراگیران

 منشور حقوقی بیماران (۱) را دقیقا رعایت نمایند.

مقررات مرتبط با حفاظت و ایمنی ( Safety) بیماران، کارکنان و محیط کار که توسط بخش ارائه می شود را دقیقا رعایت نمایند. این مقررات باید توسط گروه آموزشی تهیه و در اختیار فراگیران قرار داده شود.

 مقررات مرتبط با Dress Code (۲) را رعایت نماینده

 از منابع و تجهیزاتی که تحت هر شرایط با آن کار می کنند، محافظت نمایند

 به استادان، کارکنان، هم دوره ها و فراگیران دیگر احترام بگذارند و ایجاد جو صمیمی و احترام آمیز در محیط کار مشارکت نمایند

 در نقد برنامه ها، ملاحظات اخلاق اجتماعی و حرفه ای را رعایت کنند.

 در انجام پژوهشهای مربوط به رشته، نکات اخلاق پژوهش را رعایت نمایند.

حداقل های مورد نیاز رشته

حداقل هیات علمی مورد نیاز (تعداد - گرایش - رتبه):

 حداقل دارای یک نفر عضو هیات علمی ثابت و تمام وقت در مرتبه دانشیاری و دو نفر عضو هیات علمی ثابت و تمام وقت در مرتبه استادیاری با حداقل سه سال سابقه تدریس و تحقیق در رشته مورد نظر کارکنان مورد نیاز برای اجرای برنامه روان پرستاران شاغل در بخشهای تخصصی و درمانگاههای مشاوره

فضاها و امکانات آموزشی عمومی مورد نیاز فضای عمومی مورد نیاز عبارتند از:

کلاسهای درسی - اتاق کارآموزان و کارورزان - سالن کنفرانس - بایگانی آموزش - اتاق استادان - اتاق رایانه - اینترنت با سرعت کافی – کتابخانه - Skill lab

سایر حیطه های علمی مورد نیاز علاوه بر اعضای هیات علمی و کارکنان مورد نیاز جهت اجرای برنامه، گروه آموزشی مربوطه می تواند از همکاری رشته های ذیل برخوردار گردد

 اپیدمیولوژی - آمار زیستی و تحقیق - مدیریت و سیاستگذاری سلامت روان - روان پرستاران شاغل در مراکز درمانی - رابط مشاور

فضاها و عرصه های اختصاصی مورد نیاز

مراکز بهداشتی . درمانگاهها و بخشهای آموزشی روان پزشکی و مغز و اعصاب • مراکز درمانی، توانبخشی سرپایی، بستری، روزانه و شبانه روزی : مدرسة . خانه سالمندان • مراکز مشاوره • عرصه های اجتماعی مانند مراکز بازپروی سرپایی، روزانه و شبانه روزری و درمان اعتیاد

 

هدف کلی

هدف کلی آموزش پرستاری در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته روان پرستاری، تربیت افرادی است که قادر باشند به عنوان عضوی از تیم سلامت به ارائه خدمات مراقبتی و بهداشتی ، آموزشی ، پژوهشی ، مشاوره ای ، مدیریتی و حمایتی و توانبخشی جهت تامین ، حفظ و ارتقاء سلامت فرد ، خانواده و جامعه بپردازند.

وظایف حرفه ای دانش آموختگان

 وظایف حرفه ای دانش آموختگان با توجه به نقش های مراقبتی و بهداشتی ، آموزشی ، پژوهشی ، مشاوره ای ، مدیریتی و حمایتی ،و توانبخشی عبارتند از :

در نقش مراقبتی:

برقراری ارتباط مناسب با مددجو، خانواده و اعضای تیم سلامت

ارائه خدمات مراقبتی - حمایتی مبتنی بر شواهد در سطوح مختلف پیشگیری به کودک و خانواده

بررسی نیازهای توانبخشی کودک و ارجاع به موقع بیمار به مراکز مربوطه

در نقش آموزشی - مشاورهای:

آموزش مهارت فرزند پروری به خانواده

آموزش و ارائه مشاوره صحیح و روز آمد به کودک، خانواده و جامعه در ارتباط با سلامت کودکان در سطوحمختلف پیشگیری

مشارکت و همکاری در آموزش دانشجویان مقاطع پائین تر و کارکنان نظام سلامت در عرصه های ارایه خدمات سلامت

مشارکت در تدوین دستورالعملهای آموزشی مرتبط با رشته با مسئولین سلامت

مشارکت در تولید الگوها و بسته های آموزشی دانشجویان، همکاران و مددجویان

در نقش پژوهشی:

شناسایی مشکلات موجود مرتبط با سلامت کودک

ارائه راه حلهای کاربردی مناسب برای مشکلات سلامت کودکان به مسئولین سلامت

مشارکت در انجام تحقیقات در زمینه های مرتبط و نشر نتایج آن

مشارکت در تدوین اولویت های پژوهشی و ارائه واجرای طرح های بنیادی و کاربردی

انتقال دانش و به کار گیری نتایج تحقیقات در جهت توسعه و ارتقای سطح کیفیت خدمات بهداشتی- درمانی و توانبخشی

مشارکت در تولید دانش و فن آوری در زمینه کودک سالم و بیمار

مشارکت در تولید و معرفی الگوهای رشد و تکامل

مشارکت در تولید ابزارهای پژوهشی و شاخص های مربوط به سلامت کودکان

در نقش تشخیصی(پایش):

ارزیابی کودکان و خانواده آنها به منظور تشخیص نیاز مددجویان به خدمات پرستاری در بخشهای کودکان و عرصه های

مرتبط

در نقش پیشگیری و مروج سلامت (بر اساس برنامه ها و دستورالعملهای کشوری):

پایش واکسیناسیون مددجویان و پیگیری تا حصول اطمینان

همکاری در برنامه های غربالگری مرتبط با نظام سلامت

پایش، رشد و تکامل کودک • ترویج تغذیه با شیر مادر

پایش تغذیه کودکان

در نقش مدیریتی:

مشارکت در سیاست گذاری های بخش سلامت در حیطه مرتبط 

همکاری در برنامه ریزی و اجرای برنامه های مرتبط با رشته در جامعه

توانمندی های مورد انتظار دانش آموختگان:

دانش آموختگان این دوره قادر خواهند بود:  

·         مراقبت های پرستاری را مبتنی بر فرآیند پرستاری: بررسی و ارزیابی، تشخیص، برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی در عرصه های مرتبط ارائه دهند

·         وضعیت سلامت کودک و خانواده را در موقعیت های مختلف پایش و پی گیری نمایند.

·         اقدامات لازم در راستای آموزش، حمایت و مشاوره را به کودک و خانواده ارائه نمایند.

·         برای شناسایی و حل مسائل سلامت کودک و خانواده، توان تصمیم گیری خلاق و مناسب را داشته باشند.

·         توانایی کار تیمی را در شرایط گوناگون در نظام سلامت را داشته باشند.

·         از توانمندی های لازم در امور پژوهش های کاربردی برخوردار باشند.

·             از فناوری ها و دانش روز مبتنی بر شواهد در جهت ارتقاء کیفیت مراقبت های کودکان بهره برداری نمایند.

·         یادگیرنده مادام العمر باشند.

استراتژی های یاددهی یادگیری

بر اساس آنچه در برنامه آموزشی آمده است این برنامه بر راهبردهای آموزش مبتنی بر وظایف، آموزش جامع نگر، آموزش جامعه نگر، آموزش مبتنی بر مشکل، آموزش مبتنی بر موضوع، آموزش بیمارستانی، آموزش مبتنی بر شواهد و آموزش سیستماتیک استوار است بنابراین گروه پرستاری در آموزش های خود رویکردهای فوق را مد نظر قرار داده و از آنها استفاده خواهد نمود.

روش ها و فنون آموزشی:

·         در مباحث نظری از روش های آموزشی سخنرانی، پرسش و پاسخ، بحث در گروه های بزرگ و کوچک، آموزش از طریق کار در تیم (Team Based Learning)، کارگاه های آموزشی، ژورنال کلاب ، ارایه مورد بیماری و ارایه کنفرانس استفاده خواهد شد.

·         مباحث عملی: از روش آموزشی مستقیم و  شبیه سازی از طریق کار با مانکن و در سالن پراتیک استفاده خواهد شد.

·         روشهای آموزشی مورد استفاده در کارآموزی و کارورزی: روش کار Case Method خواهد بود و از روش های آموزشی راند بیماران، مشاهده مستقیم و بازخورد، کنفرانس های درون بخشی، ارایه case، کارپوشه و لاگ بوک استفاده می شود.

 

فرایندهای ارزیابی دانشجویان

·         ارزیابی به صورت تکوینی و نهایی انجام خواهد گرفت.

·         در دروس نظری ارزیابی تکوینی به صورت کوئیز و آزمون میان ترم خواهد بود. ضمن اینکه اساتید می توانند از کنفرانس های کلاسی ، تکالیف و ارایه مورد بیماری نیز برای ارزیابی تکوینی استفاده کنند.

·         ارزیابی نهایی (summative) در دروس نظری به صورت آزمونهای چندگزینه ای، EMQ، صحیح غلط، آزمون شفاهی و آزمون تشریحی استفاده می شود. آزمون ها باید به نحوی انجام گیرد که سطوح مختلف توکسونومی بلوم را در حیطه شناختی پوشش دهد.

·         در دروس عملی ارزیابی از طریق آزمون ساختارمند عینی انجام خواهد گرفت.

·         در دروس کارآموزی و کارورزی ارزیابی دانشجو با استفاده از مشاهده مستقیم ، چک لیست های ارزیابی، پورتفولیو ، لاگ بوک و ارزیابی 360 درجه انجام می شود.

·         در ارزیابی دانشجو در هرکدام از دروس اساتید موظف به استفاده از دو نوع آزمون می باشند.

·         قبل از آزمون ها اساتید موظف به تهیه جدول بلوپرینت آزمون می باشند.

·         کلیه آزمون های کتبی پس از آزمون باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. 

فرایندهای ارزشیابی کوریکولوم

1.       تعیین ، انتخاب ، پالایش ، یا تغییر غایت های برنامه و هدف های ارزشیابی

2.       مشخص کردن استاندار ها / هدف ها

3.       تهیه طرح ارزشیابی مناسب

4.       انتخاب یا تولید روش های جمع آوری داده ها

5.       جمع آوری داده های مناسب

6.       پردازش ، خلاصه کردن و تحلیل داده ها

7.       مقایسه داده ها با استانداردها

8.       گزارش و بازخورد دادن از نتایج

v     ارزشیابی برنامه از نظر ذینفعان بر نامه شامل اعضای هیئت علمی، کارشناسان، دانشجویان و دانش آموختگان انجام می شود.

v     ارزشیابی برنامه شامل درونداد، فرآیند و برونداد می باشد.

 

 

 

کاربرگ ارزشیابی برنامه آموزشی

 

 

چک لیست ارزشیابی برنامه آموزشی